Nakładanie farb pędzlem to technika najstarsza, do dziś znajdująca szerokie zastosowanie przy malowaniu konstrukcji. Za pomocą pędzla nanosimy powłoki w przypadku:
- konieczności uzyskania dogłębnej penetracji rozwiniętej powierzchni wyrobem malarskim, co zapewnia dobre zwilżenie powierzchni i emulgację wilgoci,
- malowania miejsc trudno dostępnych,
- zabezpieczania miejsc szczególnie ważnych dla trwałości konstrukcji, np. spoiny, węzły, krawędzie,
- małych powierzchni do malowania (naprawy, uzupełnienia powłoki),
- malowania w warunkach polowych.
Malowanie pędzlem wbrew pozorom jest wymagającą techniką. By powłoka nakładana pędzlem spełniała swoje funkcje, malarz powinien:
- oszacować potrzebną ilość wyrobu malarskiego,
- prawidłowo dobrać lepkość farby celem uzyskania odpowiedniej grubości i struktury,
- prawidłowo dobrać kształt i wielkość pędzla oraz włosie,
- znać prawidłową technikę nakładania; poprzez zmianę nacisku pędzla kontrolować grubość powłoki.
Do nanoszenia farb gruntujących wybieramy pędzel o krótkim i sztywnym włosiu, natomiast do farb nawierzchniowych pędzle płaskie, o długim włosiu.
Ze względu na kształt spotykamy następujące rodzaje pędzli:
- pędzel płaski kątowy,
- pędzel płaski,
- pędzel okrągły.
Prawidłowa technika malowaniem pędzlem polega na prowadzeniu go w pionie, a następnie rozprowadzeniu produktu w poziomie lub pod kątem 45°.
Schemat prawidłowego operowania pędzlem.
Po malowaniu pędzel należy dokładnie umyć odpowiednim rozcieńczalnikiem i przechowywać go w wodzie lub rozcieńczalniku na kratce, aby włosie nie łamało się o dno naczynia.
Zalety stosowania malowania pędzlem:
- dotarcie farbą do wszystkich porów i nierówności,
- dobre zwilżenie podłoża,
- dotarcie do miejsc trudno dostępnych,
- malowanie w każdych warunkach.
Pędzel wykorzystujemy przy wyprawkach. Wyprawianie, to nakładanie cienkiej warstwy wyrobu malarskiego w miejscach trudno dostępnych, krawędziach, spoinach przed aplikacją pełnej warstwy. Więcej informacji o wyprawkach znajduje się w zagadnieniu wyprawianie konstrukcji.
Wady wynikające ze stosowania techniki malowania pędzlem:
- mała wydajność malowania,
- trudność w uzyskiwaniu grubych warstw,
- straty spowodowane koniecznością rozlewania do mniejszych pojemników,
- częste pozostawianie pojedynczych włosi w powłoce,
- powłoka o niskich właściwościach dekoracyjnych.
W trakcie aplikacji może występować wada powłoki wynikająca z nieprawidłowego operowania pędzlem tzw. sznary. Są to nierówności i zgrubienia spowodowane brakiem staranności przy pracy.